Zestawienie PSX – Przegląd i charakterystyka laserów w PSX

Choć wygląd PlayStation na przestrzeni lat nie zmieniał się zbytnio, to w jego wnętrzu zachodziły już spore zmiany, zwłaszcza jeśli chodzi o montowane w konsoli lasery. Wbrew pozorom praktycznie każdy model PlayStation poczynając od pierwszego SCPH-1002, a kończąc na ostatnim SCPH-102 posiada swój własny laser, który różni się od innych budową, a czasem nawet wyglądem. W tym wpisie przyjrzymy im się z bliska.

Na początek ważna informacja. Pierwszy model PlayStation SCPH-100x jako jedyny charakteryzuje się dość ciekawym położeniem lasera, którego soczewka, w porównaniu do innych modeli nie znajduje się na godzinie trzeciej, ale mniej więcej na godzinie jedenastej, bardzo blisko zasilacza PSXa, który jak wiadomo zlokalizowany jest właśnie z jego lewej strony. Ta bliskość okazała się dość problematyczna dla tego modelu konsoli, ponieważ ciepło emitowane przez zasilacz miało dość negatywny wpływ na pracę i żywotność lasera. W związku z tym Sony począwszy od kolejnego modelu PlayStation, a więc SCPH-5502, postanowiło go maksymalnie oddalić od zasilacza i to rozwiązanie towarzyszyło szarakowi, aż do samego końca jego produkcji.

Laser ten nie cieszy się dobrą sławą i tak naprawdę jest to najgorszy laser jaki można znaleźć w PlayStation. Wszystko za sprawą materiału jaki został użyty do jego produkcji. W porównaniu do pozostałych laserów ten ma największy procent wykorzystania plastiku do jego produkcji. W zasadzie poza widoczną na trzecim zdjęciu metalową pokrywą od spodu jest on w całości zrobiony z plastiku, który nie sprawdził się w tej konstrukcji, gdyż szybko się zużywał, zwłaszcza będąc narażonym na zbyt duży wpływ ciepła emitowanego od wspomnianego wcześniej zasilacza.

Wady pierwszego lasera montowanego w PlayStation zostały stosunkowo szybko wychwycone, na tyle szybko, że Sony zdołało wyposażyć europejski i amerykański model konsoli w nowy laser, któremu nadano oznaczenie KSM-440ACM.

Na pierwszy rzut oka nie różni się on być może zbytnio od poprzednika, ale po bliższym przyjrzeniu się na pewno zauważycie jedną zasadniczą zmianę, a mianowicie materiał, z którego wykonano „koszyczek”, w którym znajduje się soczewka z całym mechanizmem lasera. Jak widać na zdjęciach prezentujących laser KSM-440ACM od spodu został on wykonany w całości z metalu, a nie z plastiku przykrytego metalową blaszką jak w KSM-440AAM, dzięki czemu nie był on taki podatny na zużycie jak poprzednik. Zwłaszcza jego zaczepy, które poruszały się po szynie w trakcie odczytu gry, nie były już narażone na zdzieranie, dzięki czemu laser był stabilniejszy i znacznie lepiej odtwarzał gry po dłuższej eksploatacji. Ową różnicę dobrze widać także od góry, na poniższym zdjęciu.

Niestety metalowa obudowa nowego modelu lasera nie naprawiała jego wszystkich wad. Dalej miał on problemy z poprawnym odtwarzaniem sekwencji video FMV (na te dolegliwość cierpiał też laser KSM-440AAM), które najzwyczajniej w świecie lubiły się ścinać i dalej był on narażony na niekorzystne działanie ciepła emitowanego przez zbyt blisko zlokalizowany zasilacz. To położenie przyspieszało zużycie lasera, a właściwie wyrabianie się szyny, po której mechanizm się przesuwał, która dalej wykonana była z plastiku. Nieprecyzyjny ruch lasera w wyrobionej szynie, nie sprzyjał poprawnej jego pracy. Bardzo często w tym modelu PlayStation i przy tych dwóch laserach KSM-440AAM i KSM-440ACM ratowano się dość nietypowym rozwiązaniem problemu nieczytania przez laser bardziej porysowanych gier, którym było przewracanie konsoli w pozycję pionową, co jakimś cudem ułatwiało odczyt gier. Z własnych obserwacji wiem, że metoda ta o dziwo faktycznie działa i to najczęściej właśnie z konsolą SCPH-1002 i tymi dwoma konkretnymi laserami, dlatego co widzę tak śmiesznie ułożoną konsolę, to zawsze pytam właściciela o jej model. Do tej pory w 99% przypadków był to właśnie model SCPH-1002. Być może pionowy układ sprzyja w jakiś sposób stabilizacji pracy lasera i ułatwia odczyt gier.

Warto pamiętać, że oba opisane do tej pory lasery, a więc KSM-440AAM oraz KSM-440ACM, były wykorzystywane jedynie w pierwszym modelu PlayStation i nie pasują do żadnego innego. Wynika to nie tylko ze wspomnianych deficytów, ale przede wszystkim z samej budowy lasera. Otóż w porównaniu do następców nie posiada on dodatkowych podpórek na których osadza się laser na pokrywie płyty głównej konsoli oraz ma znacznie krótszą taśmę, którą podpina się laser do płyty głównej przez co nie pasuje nigdzie indziej.

Jak widać pierwsze modele PlayStation nie do końca miały szczęście do laserów, ale ich posiadacze nie są skazani na niebyt, gdyż istnieje sposób aby wyposażyć je w naprawdę dobry laser, niekoniecznie im dedykowany, który będzie doskonale do nich pasował, o czym trochę później.

Niezbyt udana konstrukcja pierwszych laserów do PlayStation oraz ich niefortunna lokalizacja w konsoli uległy zmianie wraz z pojawieniem się drugiego modelu konsoli, a mianowicie. SCPH-5502. Tak jak wspominałem na początku od tego modelu laser znalazł się na godzinie trzeciej, a nie jak uprzednio jedenastej, dzięki czemu nie był on narażony tak bardzo na niekorzystny wpływ ciepła emitowanego przez zasilacz. Nowy laser otrzymał nowe oznaczenie, a mianowicie KSM-440ADM i był wykorzystywany w trzech kolejnych modelach konsoli PlayStation – SCPH-5502, SCPH-5552 oraz SCPH-7002.

W zasadzie na pierwszy rzut oka laser ten nie różni się niczym od KSM-440ACM, przynajmniej z technicznego punktu widzenia. Niemniej w jego wnętrzu coś musiano poprawić gdyż nie sprawia on już takich problemów z odtwarzaniem filmików FMV, jak to miało miejsce w przypadku poprzedników. Ponadto laser zmienił nieznacznie swoją budowę. W porównaniu do KSM-440AAM i KSM-440ACM posiada on znacznie dłuższą taśmę, którą podpina się do płyty głównej, krótki przewód zasilający oraz plastikowe podpórki, dzięki którym nie przylega on już tak blisko do metalowej pokrywy płyty głównej. Ponadto jako jedyny z całej rodziny laserów został on wzbogacony dodatkowo o plastikowy stabilizator/osłonkę umieszczoną od spodu lasera, której zastosowania do końca nie jestem pewien. Być może miała ona dodatkowo obciążać laser i go stabilizować, a być może chronić przed dostawaniem się do jego mechanizmu zanieczyszczeń. Wreszcie, być może montując go w konsoli, Sony chciało wyciszyć jakoś pracę lasera. Tak czy siak wszystkie te zmiany można ocenić na plus, gdyż laser ten ustrzegł się wad poprzedników. Są nawet osoby, które twierdzą, że jest to najlepszy laser stworzony z myślą o PlayStation, choć ja tej opinii nie jestem w stanie zweryfikować. Co ciekawe laser ten można również wykorzystać w nowszych modelach konsoli, pod warunkiem, że wymieni się w nim przewód zasilający na dłuższy.

Wraz z pojawieniem się następnego modelu PlayStation, a mianowicie SCPH-7502, Sony zdecydowało się na wprowadzenie kolejnego lasera o oznaczeniu KSM-440AEM.

W zasadzie laser ten nie różni się praktycznie niczym od poprzednika. Być może coś w jego wnętrzu uległo poprawie, bo przecież nowe oznaczenie musiało coś znaczyć, ale porównując go z laserem KSM-440ADM nie idzie znaleźć jakiś widocznych różnić, mających wpływ na poprawę jego pracy, poza kilkoma zmianami w budowie. Pierwszą z nich była zmiana kształtu taśmy łączącej laser z płytą główna oraz jej skrócenie, która wynikała z kolejnych zmian na płycie głównej nowego modelu konsoli. W poprzednim modelu taśma wychodziła z gniazda prostopadle, podczas gdy w tym już bardziej równolegle. Znacznemu wydłużeniu uległ także przewód zasilający laser. W nowym laserze zrezygnowano także z montowania wspomnianego wcześniej stabilizatora/osłonki. Zresztą z tego co wiem, nie był on nawet konsekwentnie montowany w każdym modelu lasera KSM-440ADM.

Zmiana kształtu taśmy i długości przewodu zasilającego była podyktowana tym, że Sony po raz kolejny, tnąc koszty produkcji, zmniejszyło płytę główną konsoli co spowodowało, że gniazda do których podpinało się laser znalazły się w całkiem innym miejscu niż w poprzednich modelach. Była to ostatnia zmiana lasera, gdyż z powodzeniem wykorzystano go również w ostatnim modelu klasycznego PlayStation, a więc SCPH-9002. Przynajmniej w teorii laser ten powinien być najbardziej dopracowany, a z racji tego, że pojawił się jako ostatni, również najmniej wyeksploatowany, choć to akurat zależy głównie od tego kto i jak go używał.

Na tym można by poprzestać, ale przecież jest jeszcze jeden model PlayStation, a mianowicie jego zminiaturyzowana wersja – PS one o oznaczeniu SCPH-102, w którym laser po raz kolejny zmienił swoje położenie. Tym razem jego soczewka znalazła się nie na trzeciej, a na dziewiątej godzinie. Sony mogło pokusić się o taką zmianę gdyż z konsoli, z racji jej małych rozmiarów, wyodrębniono zasilacz na zewnątrz obudowy.

Mniejsze gabaryty PS one oraz inna kolorystyka konsoli wymogły na Sony wprowadzenie kolejnego, a zarazem ostatniego modelu lasera o oznaczeniu KSM-440BAM.

Jest on dość charakterystyczny, gdyż w porównaniu do opisywanych wcześniej modeli zamiast czarnej, ma szarą obudowę u góry. Różnic jest jednak więcej. Nie wiem czy zmieniano coś w jego środku, ale laser ten ma więcej wspólnego z omawianymi na samym początku laserami KSM-440AAM i KSM440ACM, niż ze swoimi bezpośrednimi poprzednikami. Z racji tego, że PS one jest znacznie mniejsza niż klasyczna wersja konsoli ponownie w laserze tym zrezygnowano z podpórek, które w laserach KSM-440ADM i KSM-440AEM stabilizowały laser na metalowej pokrywie płyty głównej. Laser ten ma także ponownie krótką taśmę, przez co nie pasuje do żadnego innego modelu PlayStation, począwszy od SCPH-5502, a kończąc na SCPH-9002.

Te podobieństwa do pierwszych laserów do PlayStation sprawiają, że laser KSM-440BAM można spokojnie montować za to w pierwszym modelu konsoli SCPH-1002, jako idealny zamiennik dla laserów KSM-440AAM i KSM-440ACM, które jak już wspominałem lepiej omijać szerokim łukiem. Aby to zrobić wystarczy w laserze KSM-440BAM zmienić pokrywę na czarną z oryginalnego lasera i tyle. Niestety jest to konieczne gdyż bez tej podmianki nie wejdzie on do obudowy konsoli.

I to by było na tyle jeśli chodzi o charakterystykę laserów montowanych w PlayStation. Mam nadzieję udało mi się w miarę przejrzyście przedstawić ich ewolucję. Być może wiedza ta nie jest niezbędna przy zakupie nowego lasera (zamiennika), ale wydaje mi się na tyle ciekawa, że warto ją znać. Na koniec zamieszczam małe podsumowanie tego jakiego lasera należy szukać do poszczególnego modelu konsoli PlayStation.