Profesjonalna konfiguracja monitora RGB i jego działanie z konsolami V i VI generacji

Z ostatniego materiału poświęconego monitorom RGB mogliście się dowiedzieć podstawowych informacji na temat ich wykorzystania w retrogamingu. Monitory tego typu stają się coraz popularniejsze wśród fanów retro konsol, którym zależy przede wszystkim na jak najwyższej jakości obrazu, a którym nie wystarczają już standardowe rozwiązania w postaci telewizorów CRT lub HDTV. Warto jednak pamiętać, że nie każda retro konsola podłączona do monitora RGB będzie oferować najlepszą, możliwą jakość obrazu. Co więcej, nie każdy monitor RGB od razu po podpięciu wybranej przez nas konsoli, powita nas idealną ostrością czy paletą kolorów. Właściwa konfiguracja takiego monitora stanowi klucz do tego by uzyskać przy jego pomocy jak najwyższą jakość, dlatego w dzisiejszym materiale przyjrzymy się z bliska takiej, przykładowej konfiguracji oraz sprawdzimy jak taki monitor RGB wypada na tle bardziej popularnych rozwiązań.

Za moment oddam już głos jednemu z naszych forumowych ekspertów w temacie jakości obrazu, a mianowicie użytkownikowi @bms, który postanowił się podzielić z Wami swoimi przemyśleniami w temacie praktycznego wykorzystania monitorów RGB w retrogamingu i ich właściwej konfiguracji. Zachęcam do lektury, gdyż po niej na pewno będzie Wam łatwiej zrozumieć niektóre kwestie związane z monitorami RGB. Zdecydowanie nie jest to rozwiązanie dla każdego i osoby bez odpowiedniej wiedzy mogą mieć problem z wykorzystaniem potencjału takich monitorów, o czym lepiej przekonać się przed niż po zakupie.

Do opracowania tego materiału wykorzystano monitor Sony PVM 2053MD, który działa w PAL, jak i NTSC. Jego maksymalna rozdzielczość to 480i (pożądana 240p), a przekątna ekranu ma 20”, choć realnie jest to 19”.

Konfiguracja i przemyślenia autorstwa @bms

I. Wstęp

Na anglojęzycznych stronach można znaleźć sporo informacji na temat wykorzystania monitorów RGB w retrogamingu, choć brakuje źródeł opisujących ich praktyczne zastosowanie. W tym materiale postaram się przekazać Wam trochę swojej wiedzy i doświadczeń na temat konfiguracji takich monitorów. Wiedza ta na pewno się przyda gdy przypadkiem lub umyślnie staniecie się posiadaczami monitora RGB, w moim przypadku z serii Sony PVM – 2053MD.

II. Podłączenie

Monitor RGB najprościej połączyć z konsolą kompozytem/komponentem przy pomocy przejściówek RCA-BNC, które można kupić po 2 zł za sztukę. Niektóre konsole nie mają wyjścia komponent, dlatego też najlepszą jakość wyświetlanego obrazu uzyskamy przy pomocy SCART-RGB, jednak w tym przypadku potrzebna jest specjalna przejściówka. Można ją kupić za granicą lub zrobić samodzielnie. Schematy dostępne są w Internecie. Do zasilania będziemy potrzebować zwykłego kabla zasilającego z wtykiem IEC, możemy wykorzystać do tego np. ten od komputera stacjonarnego.

III. Konfiguracja

Na początku myślałem, że nic nie muszę zmieniać w ustawieniach monitora. Z biegiem czasu zauważyłem jednak niedoskonałości geometrii, które można skorygować, a potrzebne do tego będą:

– aplikacja 240p suit (tester monitorów), a w szczególności plansza „Grid”

– kompatybilna z 240p suit konsola – u mnie Wii połączone komponentem lub PS1 z chipem podłączone przez SCART-RGB

– instrukcja obsługi monitora (do znalezienia w Internecie)

Technicznie wygląda to w moim przypadku tak, że należy wejść do menu głównego i wcisnąć jednocześnie przyciski „degauss” i „enter” żeby wejść do menu serwisowego. W instrukcji znajdziemy tabelę z jego mapą:

Jest ona kluczowa! Pierwszy krok to spisanie aktualnych ustawień (w razie wpadki) i przywrócenie sprzętu do ustawień fabrycznych. Nie polecam korzystać z automatycznej funkcji, ponieważ znalazłem przypadki, że po hard resecie monitory nie wstawały.

Teraz można przejść do właściwej konfiguracji:

Ostrość – Reguluje się ją potencjometrem w środku TV (focus). Trzeba otworzyć obudowę i wykonać całą operację na włączonym TV!! Jest to niebezpieczne, tym bardziej że naokoło potencjometru są metalowe blachy i działający na wyobraźnie „piorun”, więc jeżeli nie mamy doświadczenia z elektroniką, to ten punkt powinniśmy sobie darować. 27kV położy konia…

Osobiście spisałem testament, założyłem gumowe buty i rękawiczki, a potencjometrem kręciłem drewnianą wykałaczką. Jest to ryzykowne ale daje świetne efekty.

Kolor – Konfiguracja koloru jest prosta. „Color bars” z menu 240p suit + pokrętła. Okazało się, że najlepsze ustawienia to fabryczne, chociaż według filmiku, który jest na wstępie, jasny pasek w prawym dolnym rogu powinien być ledwo widoczny. Dla mnie obraz był za ciemny. Dodatkowo można sobie zapamiętać jakąś inną konfigurację, niezależną od pokręteł, zagłębiając się w podstawowe menu ekranowe.

Geometria – Fundamentem jest zrozumienie tabeli i poszczególnych funkcji. Na początku wydaje się niejasna, ale po głębszej analizie jest logiczna. Niestety Sony użyło skrótów, dlatego rozszyfrowanie poszczególnych funkcji trochę mi zajęło. Żeby ułatwić innym życie umieszczam moje tłumaczenie:

Aby nie wykonywać całej procedury kilkukrotnie (jak ja), trzeba najpierw zrozumieć o co chodzi z rozdzielczością w 240p suit i w poszczególnych konsolach. Bez tego ustawiłem siatkę idealnie, a gry i tak wyglądały kiepsko. W opcjach można znaleźć kilka rozdzielczości programu. Najważniejsze to „240p” i „576i scaled 240p assets”. Pierwsza odpowiada grom NTSC, a druga PAL. I tu zaczyna się cała zabawa. Idealnie ustawiona siatka „240p” powoduje, że gry PAL wyglądają fatalnie. Geometria jest jajowata. Przyczyną jest większa ilość linii w sygnale PAL. Powiększając wertykalnie obraz powodujemy zapadanie się boków + inne anomalie. Męczyłem się dwa wieczory żeby znaleźć kompromis tj. takie ustawienia przy których obie rozdzielczości będą wyglądały akceptowanie – bezskutecznie. Nagle nadeszło olśnienie: Monitor posiada funkcje under i over scan dla których można ustawić osobną geometrię! Oznacza to, że nie muszę mieć uniwersalnej geometrii. Główną (dla mnie NTSC) ustawiam jak trzeba, a drugą dla funkcji over scan. Dzięki temu jednym przyciskiem na froncie monitora mogę przeskakiwać na PAL 50Hz.
Po całej procedurze trzeba wcisnąć dwa razy „degauss” bo inaczej ustawienia się nie zapiszą.

Podsumowując: Chciałem być perfekcjonistą. Nie udało się, ale czym dłużej nad tym siedzisz, tym więcej niedoskonałości wypatrzysz. Zmontowałem równolegle HDTV i PVM, które wyświetlały ten sam obraz – jest to pomocne, bo można podpatrzeć na LCD jak obraz powinien wyglądać, ale z drugiej strony dopatrzyłem się niedoskonałości nawet na nim… Dlatego uważam, że nie ma co przesadzać. Ekrany testowe nigdy nie będą idealne, jednakże w grach jest to absolutnie nieodczuwalne, chyba że się gra w grę, która zawiera dużo tabelek… Dodatkowo idealna geometria na tej samej konsoli ale na innej grze może być zupełnie inna… Z tego powodu zalecam na bieżąco porównywanie „siatki” z rzeczywistą grą w odpowiedniej rozdzielczości.

IV. Przewody/kable

Moje odczucia są takie, że nie ma co inwestować w najdroższe rozwiązania. Nie widzę żadnej różnicy podłączając droższy kabel AV do PVM. Nawet tanie switche scart nie buczą jak na LCD. Kombinowałem z wszelakimi przejściówkami i łączyłem je w piramidy, a różnicy w obrazie i dźwięku nie zauważyłem. Może CRT’ki są mniej czułe.

RGB vs Komponent: Niektóre źródła podają, że w przypadku kabla komponent mamy do czynienia z mniej soczystymi kolorami. Ja nie widzę różnicy, a jeśli już to na korzyść dla komponentu np. PS2. Te konsole które mają taką opcje u mnie zostają na tym źródle obrazu.

V. Jakość obrazu

Uchwycenie aparatem tego samego co ludzie oko w przypadku ekranu TV CRT jest bardzo trudne. Nie czuje się na siłach próbować tego dokonać. Dlatego też zachęcam do obejrzenia poniższego filmiku i zajrzenia na ten kanał.

Dodam tylko od siebie, że grubość scan lines można regulować rozciągając ekran w pionie, ale z drugiej strony tracimy na proporcjach ekranu (nie mówiąc o geometrii) lub jak chcemy je zachować, to ucinamy boki.

VI. PVM vs HDTV

Lag: PVM 0 ms, mój LCD ok. 40 ms.
Na początku raził mnie mały ekran PVM, ale szybko się przyzwyczaiłem.
Biosy konsol i niektóre ekrany startowe gier o większej rozdzielczości niż 240p mają tendencje do migotania. Nie jest to przyjemne, ale na szczęście  kiedy odpalimy grę właściwą efekt nie występuje.
Kolor – stroiłem LCD pół godziny mając za wzorzec barwy z PVM i nie udało się nawet zbliżyć.

PVM vs LCD – porównanie poszczególnych konsol

PSX (SCART-RGB): Czysta poezja. Ta konsola powinna być sprzedawana w bundle pack’u z PVM w latach ’90  Do Parasite Eve PVM dodaje +10 do klimatu. Jumping Flash mnie powalił. Castlevania SotN – definicja 240p, tylko w tej grze muszę delikatnie przesuwać obraz w lewo.

Sega Saturn (SCART-RGB): Niezależnie od TV w grach 3D widać kanty, ale taki urok tej konsoli. 2D to już inna historia. Zdecydowanie wygrywa PVM. Ogólnie konsola stworzona pod PVM.

N64 (kompozyt): jak zwykle ta konsola na każdym TV wygląda fatalnie. Na PVM zdecydowanie lepiej niż na LCD. Jest jeszcze droga emulacji na Wii lub Xbox, ale jej nie sprawdzałem.

PS2 (komponent, SCART-RGB): Nie widzę różnicy jeśli chodzi o rodzaj kabla, chociaż gry z PS1 na PS2 po RGB na PVM mają dziwny szum (Tekken 2). Dlatego zostaję przy komponencie. W porównaniu do LCD wygrywa zdecydowanie monitor PVM. Efekt jest taki jak w przypadku Wii.

Dreamcast (SCART-RGB, VGA): Prawie wszystkie gry obsługują VGA, więc PVM nie może z tym konkurować. Jednakże, po podpięciu SCART-RGB stwierdziłem, że mamy remis z LCD ze wskazaniem na PVM. W obydwu przypadkach obraz wygląda bardzo dobrze ale na PVM mamy lepsze kolory.

Gamecube (SCART-RGB): GC, ku mojemu zdziwieniu, wygląda wspaniale na LCD. Remis z PVM.

Xbox 1 gen (komponent): Tutaj niespodzianka. Niektóre gry wyglądają lepiej na PVM, a niektóre (Psychonauts, Burnout) wydaje mi się, że lepiej na LCD. Kolorów oczywiście nie udało się uzyskać idealnych, ale obraz jest bardziej wyraźny. Gry obsługujące 480p są poza zasięgiem dla mojego PVM. Kabel RGB jaki posiadam generuje szumy na PVM, czego nie widzę na LCD. Emulacja Mame32 wypada przeciętnie ze względu na minimalną rozdzielczość 480i i ograniczenia w konfiguracji emulatora. Obraz jest rozmyty lub mocno kanciasty na obu TV. Na PVM aż bolały mnie oczy…

*Wii (komponent): Bios nieprzyjemnie miga w 480i. Gry wyglądają o wiele lepiej na PVM. Niektóre gry mają pasy na dole i u góry ale jest to wina konsoli a nie odbiornika. Wii ma dodatkowo Virtual Console. Niektóre gry wyglądają świetnie – te które obsługują 240p (np. Chrono Trigger), a niektóre „normalnie”. Emulacja na Wii to jest kosmos (NES, SNES, MD, SMS itd.)! W opcjach należy ustawić tryb wideo „original” i wszystkie gry są wyświetlane w 240p. Tak mam zamiar przejść wiele klasyków.

VII. Podsumowanie

Tematu na pewno nie wyczerpałem. Jeśli ktoś ma jakieś techniczne pytania, to z chęcią odpowiem. Jeśli chodzi o ustawienia, to nie dajmy się zwariować. Mi ustawianie sprawiało frajdę, bo mogłem wycisnąć ostatnie soki ze sprzętu, ale nie było niezbędne. Bez całej tej otoczni także można świetnie się bawić na PVM.

Żeby nie było, że jest to tekst chwalebny PVM na koniec wady:

– ciężki, drogi, duży gabaryt, mały ekran, nigdy nie uda się ustawić idealne geometrii, trudno dostępne, specjalne kable, migotanie obrazu przy niektórych rozdzielczościach.

– jest alternatywa XRGB-mini FRAMEMEISTER. Z tego co wiem wypada on całkiem, całkiem w porównaniu. Cieszę się z tego powodu, bo jeśli kiedyś mój monitor się zepsuje (odpukać) na pewno rozważę jego zakup lub OSSC.

– niektóre TV konsumenckie potrafią wygenerować obraz porównywalny z PVM ale o tym innym razem…

Jeżeli interesuje Cię temat monitorów RGB to polecam dołączyć do naszego forum i zajrzeć do działu Strefa obrazu.