Biblioteka gracza – „PlayStation Anthology”

Pod koniec ubiegłego roku pojawiła się nareszcie książka, która ma szansę wypełnić lukę na rynku wydawniczym w temacie pierwszego PlayStation i jest nią „Antologia PlayStation”. Książka została wydana przez wydawnictwo Geeks-Line w języku angielskim i stanowi ona kompendium wiedzy na temat pierwszej konsoli Sony. Wydawnictwo Geeks-Line ma swoją siedzibę w Paryżu i od lat zajmuje się publikowaniem na tamtejszym rynku książek poświęconych najróżniejszym konsolom. Do tej pory w języku francuskim ukazało się kilka publikacji dedykowanych Super Nintendo, Sega Mega Drive, Neo Geo, Nintendo 64, GameCube oraz PlayStation. W 2016 roku wydawnictwo postanowiło poszerzyć swój zasięg i wykorzystać do tego zbiórkę środków na portalu Kickstarter, o czym informowałem na Strefie, dzięki czemu udało mu się wydać w języku angielskim „Antologię Nintendo 64”, która ukazała się 29 września 2016 roku, a więc dokładnie 20 lat po premierze konsoli w Ameryce. Kampania na Kickstarterze osiągnęła na tyle duży sukces, że wydawnictwo w ubiegłym roku postanowiło ją powtórzyć, zbierając środki na wydanie w języku angielskim swojego innego dzieła, tym razem poświęconego PlayStation. Tutaj również bardzo szybko udało się zebrać potrzebne środki, dzięki którym już 15 listopada 2017 roku doszło do premiery „Antologii PlayStation„. Warto dodać na marginesie, że aktualnie na Kickstarterze trwa zbiórka na wydanie kolejnej tego typu pozycji w języku angielskim, tym razem poświęconej konsoli GameCube.

„Antologia PlayStation” dostępna jest w dwóch wersjach – klasycznej oraz kolekcjonerskiej. Wersja klasyczna składa się z 386 stron i na stronie wydawnictwa kosztuje dokładnie 37,23€, natomiast jej kolekcjonerski odpowiednik ma 458 stron i trzeba za niego zapłacić 46,36€. Wbrew pozorom oba warianty nie różnią się od siebie zbyt wiele. Wersja kolekcjonerska posiada tylko jeden, dodatkowy dział „Collector’s Guide”, który stanowi zestawienie wszystkich, wydanych na PlayStation gier. Poza tą jedną różnicą, książki nie różnią się między sobą niczym innym. Wysoka cena obu wersji „Antologii PlayStation” może niektórych zniechęcać do ich zakupu, ale już na pierwszy rzut oka widać, że wydawnictwo Geeks-Line nie oszczędzało na materiałach wykorzystanych do ich wydania. Mamy tutaj do czynienia z produktem Premium, wydanym na wysokiej jakości papierze kredowym. Oprócz tekstu, w książce znajdziemy całą masę grafik i ilustracji, które czasami mają takie nasycenie tuszu, że jest on nawet wyczuwalny po dotknięciu. Całość została porządnie zszyta i zamknięta w bardzo grubej i solidnej okładce, którą dodatkowo ochrania specjalna obwoluta. Wizualnie okładka nawiązuje do pozostałych dzieł Geeks-Line, dzięki czemu ich pełna kolekcja na pewno będzie wyglądać bardzo dostojnie na półce. Obie wersje „Antologii PlayStation” mają wymiary około 22cm x 27cm, a więc w tym względzie książka przerosła samą konsolę PlayStation. Całość w edycji klasycznej waży 1,5kg, a w kolekcjonerskiej ponad 2kg.

Przejdźmy teraz do najważniejszego, a mianowicie do tego co znajdziemy we wnętrzu „Antologii PlayStation”. Książkę podzielono na pięć głównych działów, poświęconych historii PlayStation, wywiadom, rzadkim i kolekcjonerskim przedmiotom, zagadnieniom sprzętowym oraz nigdy nie wydanym grom. Ponadto wersja kolekcjonerska posiada wspomniany na początku dodatkowy dział z wykazem wszystkich gier wydanych na PlayStation.

Pierwszy rozdział to stustronicowa opowieść o historii Sony oraz PlayStation, która rozpoczyna się w 1945 roku, a kończy wzmianką o zaprzestaniu produkcji konsoli w marcu 2006 roku. Całość ilustrują liczne grafiki i zdjęcia, które momentami dominują nad samym tekstem, choć na szczęście nie jest to nagminne. Na pochwałę na pewno zasługuje fakt, że rozdział ten w równych proporcjach przedstawia losy PlayStation w Europie, Japonii oraz Ameryce. Nie czuć tu dominacji żadnego z regionów. W rozdziale tym znajdziemy również całkiem sporo informacji o największych konkurentach PlayStation w postaci Sega Saturn, Nintendo 64 i trochę nieoczekiwanie Sega Dreamcast. Warto jednak dodać, iż w rozdziale tym nie znajdziemy raczej zbyt wiele nowych informacji odnośnie historii PlayStation. Widać, że autorzy skupili się po prostu na zebraniu w jednym miejscu wszystkiego tego co już od dawna można znaleźć w sieci, nadając temu swoją własną formę. Widać to nie tylko po samym tekście, ale również po grafikach, które najczęściej pochodzą ze stron opisujących już kiedyś ten temat. Mimo to całość czyta się naprawdę dobrze i jeżeli ktoś nie jest bardzo wtajemniczony w historię PlayStation to wydaje mi się tej wtórności nie powinien odczuć.

Kolejny rozdział to zbiór blisko 30 wywiadów, z twórcami najpopularniejszych gier na pierwsze PlayStation. Poświęcono im aż 150 stron, a więc więcej niż samej historii konsoli i w mojej ocenie liczba ta jest trochę za wysoka, choć wiadomo, że lepiej więcej niż mniej. Na pewno jest to spora gratka dla fanów największych hitów z PlayStation, takich jak Parappa The Rapper, Destruction Derby, Crash Bandicoot, Street Fighter, Castlevania, Final Fantasy czy Tekken, bo właśnie z twórcami między innymi tych gier możemy przeczytać w Antologii wywiady. Są one bogato ilustrowane oraz pełne ciekawostek. Duże słowa uznania należą się autorom za dotarcie do tak dużej liczby osób, które kiedyś współtworzyły świat pierwszego PlayStation.

Trzeci rozdział to bez wątpienia najmocniejszy punkt całej „Antologii PlayStation”. Jest on w całości poświęcony kolekcjonerskim grom oraz akcesoriom i nie znam drugiego tak dobrze opracowanego w tym temacie źródła, w którym znalazłoby się aż tak wiele kolekcjonerskich przedmiotów i to z różnych regionów. Przyznam się szczerze, że sam o wielu nigdy nie słyszałem, dlatego z wielkim zainteresowaniem przejrzałem te niewiele ponad 70 stron, poświęconych temu zagadnieniu. Autorzy nie ograniczyli się jedynie do wymienienia rzadkich przedmiotów związanych z PlayStation, ale postarali się je również szczegółowo opisać i zilustrować, a nawet przedstawić chronologicznie, według ich daty premiery. Oczywiście nie znajdziemy tutaj wszystkich kolekcjonerskich wydań gier, zestawów prasowych itp. ale większość na pewno tutaj ujęto. Całość stanowi wartościowe źródło, z którego może skorzystać niejeden kolekcjoner. Ponadto podobnie jak w przypadku rozdziału pierwszego bardzo fajnie zachowano tutaj proporcje jeżeli chodzi o poszczególne regiony. Wiadomo, że w tym temacie Japonia wybija się na tle innych regionów, dlatego brawa dla autorów, że udało im się to odpowiednio wyważyć.

Kolejny rozdział poświęcono sprzętowym zagadnieniom związanym z konsolą PlayStation. Niestety nie jest on już tak dobrze opracowany jak ten poprzedni. Przede wszystkim nie wyróżnia się on niczym szczególnym na tle innych dostępnych źródeł. W tym rozdziale znajdziemy informacje o tym jak działa PlayStation, co znajduje się na płycie głównej konsoli, kto zaprojektował jej wygląd, jakie modele konsoli ujrzały światło dzienne oraz zobaczymy najpopularniejsze akcesoria związane z konsolą. Na pierwszy rzut oka wszystko wygląda całkiem dobrze, ale po bliższej analizie można łatwo zauważyć, że w rozdziale tym brakuje wielu ważnych akcesoriów, te wymienione nie posiadają oficjalnych oznaczeń, a opis poszczególnych modeli PlayStation sprowadza się przede wszystkim do kopiuj/wklej listy z Wikipedii. W zasadzie jedynie część poświęcona PS one trzyma wysoki poziom, jakiego oczekiwałbym od publikacji tego typu. Nie opisuje ona być może ze szczegółami ostatniego modelu konsoli, ale przynajmniej prezentuje w zasadzie wszystkie główne akcesoria związane z PS one, a także różne rodzaje opakowań konsoli, które wbrew pozorom nie ograniczają się jedynie do tych klasycznych wariantów, a więc srebrnego i czarnego. Na pewno rozdział ten można było bardziej dopracować, tak by stanowił pełniejsze źródło informacji dla kolekcjonerów w tym temacie. Warto dodać też, że posiada on również sekcję poświęconą salonom gier oraz automatom, korzystającym z potencjału PlayStation i jest to jedna z jego ciekawszych części.

Ostatni rozdział w klasycznej edycji i przedostatni w kolekcjonerskiej poświęcony jest grom, których mimo zapowiedzi, nigdy nie wydano. Jest to bardzo krótki rozdział, który na pięciu stronach pokrótce przedstawia te tytuły wraz z opisem oraz screenami. Nie jest to nic wielkiego, gdyż brakuje tutaj wielu pozycji, ale dzięki niemu można zobaczyć, że przy odrobinie szczęścia biblioteka gier na pierwszą konsolę Sony mogła być jeszcze bogatsza, choćby o takie tytuły jak Baldur’s Gate, Onimusha czy Thrill Kill.

Dodatkowy rozdział „Collector’s Guide” w wersji kolekcjonerskiej to nic innego, jak alfabetyczna lista wszystkich gier wydanych na pierwsze PlayStation. Mowa tutaj o tytułach, które ukazały się nie tylko w Europie, czy w Ameryce, ale również w Japonii, przez co lista ta zawiera ponad cztery tysiące unikatowych pozycji. Oprócz tytułów, znajdziemy tutaj również informacje o tym w którym z regionów zadebiutowała dana gra, kiedy została wydana, na jaką zasługuje ocenę w skali 1-5 oraz czy ewentualnie posiada jakiś alternatywny tytuł. Dobrze, że autorzy umieścili taką listę we wnętrzu „Antologii PlayStation”, choć nie do końca rozumiem dlaczego zarezerwowano ją jedynie dla edycji kolekcjonerskiej książki, zwłaszcza że nie wyróżnia się ona niczym szczególnym. W mojej ocenie brakuje w niej opisu choćby gatunku danej gry, wzmianki o deweloperze lub przynajmniej wydawcy, że o oficjalnym oznaczeniu Sony nie wspomnę. Są to dość ważne informacje, których w tego typu zestawieniach nie powinno zabraknąć. Rozumiem natomiast ograniczenie się jedynie do rocznej daty premiery gry z racji tego, że ciężko o źródło któremu w 100% można zaufać w tym temacie. Warto jednak pamiętać, że czasami taki zapis może być mylący, gdyż niektóre gry ukazywały się w różnych regionach w zupełnie innych latach, więc jedna data roczna tutaj niewiele nam powie.

Jak oceniam „Antologię PlayStation” jako całość? Na pewno jest to pozycja na którą czekałem od dawna i cieszę się, że powstała. Jak dotąd jest to największe kompendium wiedzy na temat pierwszej konsoli Sony, jakie pojawiło się na rynku wydawniczym, a więc w formie książki. Antologię mogę z czystym sumieniem polecić wszystkim fanom PlayStation, którzy chcą poczytać o swojej ulubionej konsoli i dowiedzieć się o niej czegoś więcej. Największym atutem tej książki, poza świetnym wydaniem, jest na pewno to, że porusza ona w zasadzie wszystkie kluczowe tematy związane z PlayStation i znajdą w niej coś dla siebie zarówno fani historii, sprzętu, jak i gier. Oczywiście to wszystko pod jednym warunkiem, a mianowicie że znacie w miarę dobrze język angielski, gdyż czasami jego elementarna znajomość może nie wystarczyć by wszystkie treści odpowiednio przyswoić. Kolejnym dużym plusem Antologii jest wspomniany wcześniej rozdział z kolekcjonerskimi wydaniami gier. Może on stanowić doskonałe źródło dla kolekcjonerów, którzy skupiają się na tych najrzadszych przedmiotach, związanych z pierwszą konsolą Sony. Tak jak wspominałem, nie kojarzę drugiego tak pełnego źródła w sieci w tym temacie, więc na pewno Antologia się pod tym względem wyróżnia. Książka jest dobrze napisana i świetnie zilustrowana, choć czasami pojawiają się w niej zdjęcia i grafiki, które są tak rozpikselowane, że aż nieczytelne, ale na szczęście takich przypadków jest niewiele. Co do treści to ku mojej uciesze nie znalazłem tutaj w zasadzie żadnych większych błędów, a te drobniejsze można traktować bardziej na zasadzie niedopowiedzeń i wątpię by ktoś je wychwycił. Z „Antologii PlayStation” można dowiedzieć się wielu ciekawych informacji o historii, sprzedaży i pozycji konsoli w poszczególnych latach. Jeżeli ktoś nie siedzi bardzo dobrze w temacie i chce nadrobić braki, to może wręcz z niej czerpać garściami. Osoby, które przeczytały już do tej pory większość dostępnych źródeł na temat PlayStation i dobrze czują się w tym temacie, też znajdą tu coś dla siebie, choć będzie tego zdecydowanie mniej.

Książkę polecam wszystkim, ale to nie oznacza, że nie posiada ona wad. W mojej ocenie największą z nich jest potraktowanie trochę po omacku niektórych działów, a także to, że autorzy nie weszli w temat historii PlayStation czy sprzętu trochę głębiej. Zabrakło mi w książce na przykład kluczowej informacji o odnalezieniu prototypu Play Station z czasów współpracy Nintendo z Sony, czy choćby opisania szczegółowo wszystkich modeli konsoli oraz akcesoriów, przynajmniej z europejskiego i amerykańskiego rynku. Skąd wziąć na to miejsce? Wystarczyło ograniczyć trochę liczbę wywiadów, które nie powinny zajmować 1/3 książki w wersji klasycznej, a w ich miejsce rozbudować przede wszystkim dział sprzętowy. Antologia za bardzo skupiła się też na zebraniu w jednym miejscu już dostępnych w sieci informacji, a za mało na tym by je rozbudować o coś nowego. Zdecydowanie w tym temacie liczyłem na coś więcej. Widać trochę, że nie jest to dzieło osób które żyją tematyką pierwszego PlayStation, ale jedno z wielu bardzo dobrze zredagowanych dzieł wydawnictwa, poświęconych konsolom. Być może ciężko było wymagać od autorów większej, kronikarskiej pracy, ale z drugiej strony jej brak sprawił, że dzieło to momentami jedynie powiela to co już jest dostępne od dawna w sieci i to na wyższym poziomie. Mogę podać kilka stron internetowych, włącznie ze Strefą, które będą stanowić pełniejsze źródło informacji niż ta Antologia w wielu tematach. Mam też wątpliwości odnośnie źródeł w oparciu o które tworzono tę książkę. Czasem brakuje mi tu odniesienia do niektórych stron, z których ewidentnie posiłkowano się przy pracach. W szczególności mowa o grafikach i zdjęciach, które rzadko mają jakieś przypisy skąd zostały wzięte.

Mimo tych wad jestem przekonany, że dla większości osób „Antologia PlayStation” może stanowić doskonałą okazję do zapoznania się z całą historią pierwszego PlayStation i najważniejszymi zagadnieniami związanymi z tym sprzętem. Bogate i w pełni ilustrowane wydanie książki może stanowić ozdobę każdej kolekcji. Jest to zarazem najpełniejsze źródło informacji na temat pierwszej konsoli Sony, jakie do tej pory powstało na rynku wydawniczym. Nie jest może tak szczegółowe jak „Rewolucjoniści z Sony”, ale też to zupełnie inny rodzaj publikacji. W zasadzie jedyną rzeczą, która może powstrzymywać przed zakupem tej książki jest jej dość wysoka cena, no i dla niektórych brak polskiego tłumaczenia. Na pewno warto rozważyć sensowność zakupu wydania kolekcjonerskiego Antologii, gdyż jak wspominałem wcześniej, dodatkowy rozdział, którym jest wykaz gier wydanych na PlayStation, znajdziecie bez problemów w sieci, w dużo praktyczniejszej i pełniejszej formie. Wersja klasyczna z wysyłką to koszt ok. 50€, a więc mniej więcej koszt zakupu nowej gry na konsole obecnej generacji. Przy takim porównaniu cena ta nie robi już aż tak dużego wrażenia. Decyzję o zakupie musicie podjąć sami, mam nadzieję ta szczegółowa recenzja Wam to ułatwi. Książkę znajdziecie na międzynarodowej stronie wydawnictwa i w wersji klasycznej na Amazonie.

Ogromne podziękowania należą się @foxe za wypożyczenie mi swojego egzemplarza Antologii do recenzji. Wielkie dzięki!